Kur do të marr shumën e kompensimit?
Kompensimi i depozitave nga ASD fillon jo më vonë se 14 ditë pune nga data e vendimit të Bankës së Shqipërisë për vendosjen e një banke apo shoqërie kursim krediti në likuidim të detyruar dhe revokimin e licencës.
Kompensimi i depozitave nga ASD kryhet nëpërmjet një ose disa bankave agjente që operojnë në Shqipëri. Kjo bankë përzgjidhet nga ASD për të vepruar për llogari të saj si agjente e kryerjes së pagesave të kompensimit.
ASD publikon njoftimin për fillimin e procesit të kompensimit, përfshirë vendin e kohën për kompensimin e depozitave, brenda 3 ditëve nga njoftimi zyrtar i Bankës së Shqipërisë për vendosjen e bankës/shkk-së në likuidim të detyruar.
Afati i pagesës së kompensimit përfundon jo më vonë se 3 (tre) muaj nga data e fillimit të tij dhe mund të zgjatet në rast të pasaktësive në dokumentet kontabël të bankës/shkk-së së vendosur në likuidim të detyruar ose në funksionimin e sistemeve elektronike të tyre.
Sipas ligjit depozituesit mund të pretendojnë shumën e kompensimit brenda 10 (dhjetë) vjetëve nga ngjarja e siguruar.
Në momentin e hapjes së një depozite në një bankë apo shoqëri kursim-krediti, punonjësi i këtij institucioni financiar duhet t’ju informojë mbi sigurimin e depozitës tuaj duke ju vendosur në dispozicion informacion të detajuar mbi nivelet maksimale të mbulimit nga Agjencia e Sigurimit të Depozitave, depozitat e siguruara dhe ato të përjashtuara nga sigurimi, etj. Punonjësi i bankës apo shoqërisë së kursim kreditit është i detyruar t’jua japë këtë informacion përpara nënshkrimit të kontratës.
Në momentin që dakordësohet për hapjen e depozitës, formulari për informimin e depozituesit në lidhje me elementët e skemës së sigurimit të depozitave i jepet depozituesit, i cili e firmos për të konfirmuar që informacioni i nevojshëm i është vënë në dispozicion. Ky formular bëhet pjesë e dokumentacionit të hapjes dhe administrimit të depozitës.
Agjencia e Sigurimit të Depozitave siguron çdo depozitues, pavarësisht numrit të depozitave ose llojit të tyre, në çdo bankë deri në 2.500.000 (dy milionë e pesëqind mijë) lek dhe në çdo shoqëri të kursim – kreditit deri në 2.000.000 (dy milionë) lek.
Në rast kompensimi, depozituesit i drejtohen Likuidatorit për të përfituar pjesën e depozitës që tejkalon nivelin maksimal të mbulimit. Likuidatori caktohet nga Banka e Shqipërisë për të administruar bankën apo shoqërinë e kursim-kreditit të vendosur ne likuidim të detyruar. Në këtë proces ai administron asetet e bankës ose shoqërisë së kursim-kreditit të vendosur në likuidim të detyruar, me qëllim shlyerjen e detyrimeve ndaj të tretëve dhe përmbylljen përfundimtare të aktivitetit të saj.
Agjencia siguron depozitat e individëve, tregtarëve dhe personave juridikë në banka dhe shoqëritë e kursim -kreditit. Këto janë vlera monetare të depozituara në llogari rrjedhëse dhe kursimi, depozita me afat dhe pa afat, llogari të kartave të debitit etj.
Në përputhje me Ligjin “Për sigurimin e depozitave”, përjashtohen nga sigurimi dhe kompensimi në rast ngjarje sigurimi:
a) pjesa e depozitës mbi nivelin maksimal të mbulimit (2.500.000 lekë për depozitat në banka dhe 2.000.000 lekë për depozitat në shoqëritë e kursim kreditit);
b) depozitat nën vlerën 100 lekë;
c) depozitat e vendosura në emër ose për llogari të institucioneve financiare të licencuara nga Banka e Shqipërisë dhe Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare;
d) depozitat e drejtorit, administratorit në bankë dhe familjarëve të tyre, sipas certifikatës së gjendjes familjare;
e) depozitat e aksionerëve të bankës apo shoqërisë së kursim-krediti që zotërojnë aksione në masën 5 për qind ose më shumë në kapitalin e këtyre subjekteve anëtare të skemës së sigurimit të depozitave;
f) depozitat e prejardhura nga veprimtari të lidhura me pastrimin e parave dhe financimin e terrorizmit, të cilat janë deklaruar të paligjshme me vendim gjykate të formës së prerë;
g) depozitat e shoqërive të sigurimit dhe risigurimit, vendase ose të huaja;
h) depozitat e subjekteve të sipërmarrjes ose investimeve kolektive, vendase ose të huaja;
i) depozitat e fondeve të pensionit ose sigurimit pensional, vendase ose të huaja;
j) tituj të emetuar nga subjekte financiare dhe çdo lloj detyrimi tjetër që këto subjekte kanë bazuar mbi marrëveshjet e tyre të premtimit;
k) depozitat e njësive të pushtetit qendror ose vendor, si dhe çdo enti publik të Republikës së Shqipërisë ose të një vendi të huaj;
i) depozitat të paemërtuara dhe/ose titulli i të cilave nuk përcaktohet qartë;
m) depozitat e vendosura në subjektin anëtar të skemës së sigurimit të depozitave gjatë dhe pas ditës së ngjarjes së sigurimit në këtë subjekt;
n) depozitat e anëtarëve të organeve drejtuese të shoqërisë së kursim-kreditit, sipas përcaktimeve në ligjin për shoqëritë e kursim-kreditit, përveç asamblesë së përgjithshme;
o) depozitat e personave juridikë, përveç atyre të përcaktuara në pikën 17, të nenit 3, të ligjit “Për sigurimin e depozitave”.
Të gjitha bankat dhe shoqëritë e kursim-kreditit të licensuara nga Banka e Shqipërisë dhe të anëtarësuara në skemën e sigurimit të depozitave. click
Në rastin kur një bankë apo shoqëri kursim-krediti për shkak të pamundësisë financiare nuk ve në dispozicion të depozituesve depozitat e tyre sipas kushteve të kontratës, Banka e Shqipërisë e vendos këtë subjekt financiar në likuidim të detyruar. Ky vendim shpallet publikisht. Me marrjen e njoftimit Agjencia e Sigurimit të Depozitave merr nga subjekti i falimentuar të dhënat e nevojshme për përllogaritjen e shumës së kompensimit dhe llogarit shumën për secilin depozitues. Përzgjidhet një bankë përmes së cilës do të kryhen pagesat e kompensimit dhe të dhënat përkatëse i transmetohen kësaj banke.
Agjencia e Sigurimit të Depozitave informon publikun përmes mjeteve të komunikimit publik se kur dhe si do të kryhet procesi i kompensimit. Me rëndësi është që depozituesit nuk duhet të ndërmarrin asnjë veprim. Nuk është e nevojshme të kontaktohet banka apo shoqëria e kursim-kreditit e vendosur në likuidim të detyruar apo Agjencia e Sigurimit të Depozitave. Depozituesit duhet vetëm të paraqiten me një dokument identifikimi në sportelet e bankës përmes së cilës do të kryhen pagesat e kompensimit dhe të marrin pagesën e kompensimit sipas përcaktimeve ligjore.
Shuma e kompensimit përllogaritet dhe paguhet nga Agjencia e Sigurimit të Depozitave në përputhje me të dhënat e regjistruara në bankën apo shoqërinë e kursim-kreditit në ditën e vendosjes në likuidim të detyruar nga Banka e Shqipërisë. Subjektet e vendosura në likuidim të detyruar apo drejtuesit e vendosur për administrimin e tyre janë përgjegjës për vërtetësinë e të dhënave dhe transmetimin e tyre në kohë tek Agjencia e Sigurimit të Depozitave.
Shuma e pagesës së kompensimit llogaritet dhe paguhet në lek.
Pagesa e kompensimit të depozituesve llogaritet si më poshtë:
Në llogaritjen e shumës së pagesës së kompensimit të depozitës për një depozitues (përfshirë individin, tregtarin dhe personin juridik), konsiderohet shuma e të gjitha depozitave të sigurueshme sipas ligjit, në të gjitha monedhat e mbajtura nga depozituesi në një bankë ose shoqëri kursim-krediti, përfshirë interesat e përllogaritura, por të papaguara në ditën e ngjarjes së sigurimit. Kësaj shume i zbriten detyrimet e papaguara që depozituesi ka ndaj institucionit financiar të vendosur në likuidim të detyruar.
Nëse depozita e klasifikuar për kompensim mbahet në një llogari të përbashkët, ajo i ndahet secilit bashkëpronar në pjesë të barabarta, me përjashtim të rasteve kur është përcaktuar ndryshe në marrëveshjet apo kontratat midis palëve.
Shuma e depozitës për kompensim është e barabartë me shumën e depozitave të pranuara nga ligji për sigurim që depozituesi ka në bankën apo shoqërinë e kursim-kreditit në ditën e ngjarjes së sigurimit (vendosjes së këtij institucioni financiar në likuidim të detyruar nga Banka e Shqipërisë), por nuk mund të kalojë shumën prej 2.500.000 lekë për depozitat në banka dhe 2.000.000 lekë për depozitat në shoqëritë e kursim-kreditit.
Agjencia e Sigurimit të Depozitave (ASD) është institucion publik i ngritur me ligj që administron Fondet e Sigurimit të Depozitave në banka dhe shoqëri kursim-krediti me qëllim kompensimin e depozitave në këto institucione financiare, sipas përcaktimeve ligjore. Agjencia administron gjithashtu Fondin e Ndërhyrjes së Jashtëzakonshme me qëllim financimin e metodave të ndërhyrjes së jashtëzakonshme në banka.
Funksionet kryesore të Agjencisë janë: a) kompensimi i depozitave të siguruara në individëve, tregtarëve dhe shoqërive tregtare; b) pjesëmarrja me transferimin e mjeteve monetare, në ndërhyrjen e jashtëzakonshme të bankave, me qëllim që depozituesit të vazhdojnë të kenë mundësi t’i përdorin depozitat e tyre; c) verifikimi i bankave dhe shoqëritë të kursim – kreditit për sigurimin dhe kompensimin e depozitave; d) mbledhja e primeve dhe kontributeve dhe investimi i tyre, etj.
Për sigurimin e depozitave të depozituesve paguajnë bankat dhe shoqëritë e kursim – kreditit.
Në rast kompensimi, depozitat në monedhë të huaj konvertohen në lekë, me kursin zyrtar të këmbimit, të ditës së vendosjes së bankës ose shoqërisë së kursim – kreditit, në likuidim të detyruar.
Identifikimi unik i depozituesit bëhet nëpërmjet një dokumenti të vlefshëm identifikimi si dhe kontratës së depozitës ose çdo dokumenti tjetër që vërteton pronësinë mbi depozitën.
Kompensimi i depozitave mund të përfitohet nëpërmjet paraqitjes së prokurave të përgjithshme ose të posaçme. Përveç kësaj, afati kohor brenda të cilit depozituesit mund të paraqiten për të tërhequr shumën e kompensimit të depozitave është 10 vjet.
